รศ.ดร.ปณิธาน ชี้ไทย–กัมพูชาเหลือเวลาอีกไม่กี่วัน หรือไม่เกิน 1 สัปดาห์ ก่อนสหรัฐฯ และมหาอำนาจเข้ามาแทรกแซง หากการแทรกแซงไม่สำเร็จ สถานการณ์อาจบานปลายเป็นสงครามตัวแทน แต่หากสำเร็จ ทั้งไทยและกัมพูชาอาจต้องยอมรับบทบาทของสหรัฐฯ และจีนในการกดดันให้สงครามยุติลง
รศ.ดร.ปณิธาน วัฒนายากร ผู้เชี่ยวชาญด้านความมั่นคง และอดีตที่ปรึกษานายกรัฐมนตรี ออกบทวิเคราะห์สถานการณ์ความขัดแย้งไทย–กัมพูชา โดยเตือนว่าทั้งสองประเทศเหลือเวลาเพียงไม่มาก ก่อนที่สหรัฐอเมริกาและมหาอำนาจอื่นจะเข้ามาแทรกแซงเพื่อยุติการสู้รบ ซึ่งอาจส่งผลต่อสมดุลอำนาจในภูมิภาคอย่างมีนัยสำคัญ
รศ.ดร.ปณิธานระบุว่า ประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ได้ประกาศเตรียมแทรกแซงสงครามไทย–กัมพูชาอีกครั้ง แต่คาดว่าจะเปิดโอกาสให้ทั้งสองประเทศจัดการความขัดแย้งกันเองภายในเวลาอันจำกัด เนื่องจากมีปัจจัยด้านคะแนนนิยม ภาพลักษณ์ ผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจ และดุลอำนาจระหว่างประเทศเกี่ยวข้อง
หากทั้งสองประเทศไม่ยุติการสู้รบตามกรอบเวลาที่สหรัฐฯ คาดหวัง รัฐบาลสหรัฐฯ อาจใช้มาตรการกดดันหลายด้าน เช่น มาตรการภาษีที่เข้มงวดขึ้น จำกัดการสนับสนุนด้านยุทธปัจจัยและการช่วยรบแก่ไทย ซึ่งพึ่งพาพันธมิตรตะวันตกกว่า 80%
พร้อมกันนี้ สหรัฐฯ อาจเพิ่มแรงกดดันต่อกัมพูชา เช่น ตัดความช่วยเหลือบางส่วน และดำเนินการเข้มงวดต่อกลุ่มขบวนการผิดกฎหมาย รวมถึงอาจสนับสนุนไทยในการรบเพื่อ “เผด็จศึก” หากจำเป็น ซึ่งเสี่ยงต่อการลุกลามเป็นสงครามตัวแทน
ขณะเดียวกัน ยังมีความเป็นไปได้ว่าสหรัฐฯ อาจผลักดันให้เกิดการเปลี่ยนผู้นำกัมพูชา หากเห็นว่าปัญหามีต้นตอมาจากบุคคลเพียงบางคน แต่การดำเนินการดังกล่าวอาจถูกต่อต้านจากจีนและรัสเซีย
ข้อเสนอเร่งด่วนสำหรับไทย รศ.ดร.ปณิธานเสนอว่า ไทยควรดำเนินมาตรการเร่งด่วน 3 ด้าน ได้แก่ ทำให้พื้นที่ชายแดนปลอดภัยโดยเร็ว ลดภัยคุกคามจากอาวุธหนักและกำลังรบของกัมพูชาในพื้นที่เปราะบาง
จัดตั้งโซนกันชนเพื่อสันติภาพและมนุษยธรรม (Humanitarian/Demilitarized Zone) ครอบคลุมชายแดน 7 จังหวัด เป็นเขตปลอดอาวุธหนักและไม่มีการรุกทางทหาร โดยต้องอาศัยการสนับสนุนจากสหรัฐฯ และนานาชาติ รวมถึงจีนที่เพิ่งเสนอแนวทาง “พบกันครึ่งทาง”
ผู้นำทางการเมืองต้องสื่อสารจุดยืนสันติภาพอย่างชัดเจน ไทยต้องประกาศต่อประชาชน คู่ขัดแย้ง และประชาคมโลกว่าไทยยึดมั่นแนวทางสันติภาพ พร้อมเสนอให้กัมพูชาหยุดยิง ถอนกำลัง และร่วมมือฟื้นฟูความปลอดภัยตลอดแนวชายแดน
รศ.ดร.ปณิธานเตือนว่า เวลาที่ไทยและกัมพูชาจะสามารถรบกันต่อไปโดยไม่ถูกมหาอำนาจแทรกแซงนั้น “อาจเหลือเพียงไม่กี่วันหรือไม่กี่สัปดาห์เท่านั้น” ในสงครามที่ถือว่ารุนแรงที่สุดในรอบ 75 ปีของความสัมพันธ์สองประเทศ
หากการแทรกแซงไม่สำเร็จ สถานการณ์อาจบานปลายเป็นสงครามตัวแทน แต่หากประสบความสำเร็จ ทั้งไทยและกัมพูชาอาจต้องยอมรับบทบาทของสหรัฐฯ และจีนในการกดดันให้สงครามยุติลง ซึ่งจะเป็นทางออกที่ช่วยรักษาหน้าฝ่ายการเมืองทั้งสองประเทศที่อาจยังไม่มี “ทางลง” ที่ชัดเจนมาก่อนเริ่มสงครามครั้งนี้.